Hướng tới kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 (1945–2025), đồng thời kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống lực lượng Công an nhân dân (19/8/1945 – 19/8/2025) và 20 năm Ngày hội Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc (19/8/2005 – 19/8/2025), một sự kiện ý nghĩa đã diễn ra, mang lại xúc động sâu sắc: Chương trình trao tặng di ảnh Anh hùng – Liệt sĩ và giới thiệu cuốn sách “Ngôi nhà xưa yêu dấu” của tác giả Dương Việt Tiến. Sự kiện do Tổ chức “Trái tim người lính” phối hợp với Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam, Trung tâm “Tác phẩm mới”, Hội đồng Họ Dương TP. Hà Nội và CLB “Mãi mãi tuổi 20” tổ chức.
Khơi dậy ký ức lịch sử từ những di ảnh phục dựng
Với mục tiêu tri ân và tôn vinh những đóng góp thầm lặng nhưng vĩ đại của lực lượng Công an nhân dân qua các thời kỳ kháng chiến, Ban Tổ chức đã trao tặng tượng trưng di ảnh của 4 nữ Anh hùng – Liệt sĩ Công an nhân dân cho Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam. Đây là những bức di ảnh chân dung đã được nhóm họa sĩ trẻ của “Trái tim người lính” phục dựng bằng công nghệ hiện đại, từ những tấm ảnh gốc cũ kỹ và hiếm hoi còn sót lại.
Đó là Anh hùng LLVTND Nguyễn Thị Lợi (Trần Thị Lời), sinh năm 1911 tại An Giang, hy sinh năm 1950 tại Sầm Sơn, Thanh Hóa; Anh hùng LLVTND Cao Kỳ Vân (Nguyễn Thị Được), sinh năm 1925 tại Hà Nam, hy sinh tại Bắc Giang cùng năm 1950; Anh hùng LLVTND Bùi Thị Cúc (Trần Thị Lan), sinh năm 1930 tại Hưng Yên, hy sinh năm 1951; và Anh hùng LLVTND Võ Thị Sáu (Nguyễn Thị Sáu), sinh năm 1933 tại Bà Rịa – Vũng Tàu, hy sinh năm 1952 tại Côn Đảo.
Anh hùng LLVTND Phan Văn Lai trao tượng trưng 4 di ảnh nữ Anh hùng Liệt sĩ đầu tiên của Lực lượng CAND cho Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam.
Theo Đại tá – Nhà văn Đặng Vương Hưng, Chủ tịch Tổ chức “Trái tim người lính”, việc phục dựng các di ảnh này mang ý nghĩa đặc biệt, bởi trong suốt chiều dài lịch sử, lực lượng Công an nhân dân đã đóng vai trò then chốt trong việc bảo vệ an ninh quốc gia và sự bình yên của nhân dân. Tuy nhiên, do đặc thù công tác mật, hình ảnh và thông tin cá nhân của các liệt sĩ Công an thường không được công bố rộng rãi. Việc phục dựng di ảnh là hành động tri ân sâu sắc, đồng thời góp phần gìn giữ ký ức lịch sử cho các thế hệ mai sau.
Không chỉ dừng lại ở 4 nữ Anh hùng – Liệt sĩ Công an, sự kiện còn ghi dấu bằng hoạt động trao tặng 4 di ảnh phục dựng khác, thuộc các thế hệ chiến sĩ cách mạng tiêu biểu trong nhiều giai đoạn đấu tranh của dân tộc. Gồm: Lão thành cách mạng Dương Quang Trị – người trực tiếp thực hiện các chương trình phát thanh đặc biệt của Đài phát sóng Bạch Mai, truyền đi bản “Tuyên ngôn Độc lập” năm 1945 và mệnh lệnh “Toàn quốc kháng chiến” năm 1946; Liệt sĩ Nguyễn Văn Giang, sinh 1930, hy sinh năm 1953; Liệt sĩ Nguyễn Chí Cường, sinh 1947, hy sinh năm 1969; Liệt sĩ Dương Văn Cam, sinh 1951, hy sinh năm 1974 trong đội hình đơn vị Anh hùng LLVTND.
Tất cả những di ảnh được phục dựng không chỉ thể hiện công lao to lớn của những người đã hy sinh vì Tổ quốc, mà còn mang thông điệp mạnh mẽ: "Tri ân quá khứ – truyền cảm hứng cho hiện tại và tương lai". Chúng là cầu nối tinh thần giữa các thế hệ, là tấm gương sáng để lớp trẻ hôm nay noi theo và gìn giữ giá trị truyền thống.
Sự kiện cũng chứng kiến khoảnh khắc đầy cảm động khi Trung tâm Tư liệu “Trái tim người lính” tiếp nhận hai cuốn sổ tay gốc của thương binh, nhà giáo, cựu chiến binh Nguyên Thùy. Hai cuốn nhật ký này được viết ngay tại chiến trường Tây Bắc và chiến trường Lào, giai đoạn 1963–1968 – thời điểm khốc liệt và hào hùng của cuộc kháng chiến chống Mỹ và thực hiện nghĩa vụ quốc tế.
Di ảnh Anh hùng Võ Thị Sáu được phục dựng màu.
Dự kiến, bản thảo cuốn nhật ký “Ghi vội trên mâm pháo” sẽ được xuất bản đúng dịp kỷ niệm Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11/2025, như một món quà tinh thần tri ân những người thầy – người lính đã góp phần viết nên trang sử dân tộc bằng chính mồ hôi, máu và nước mắt.
Những dòng nhật ký mộc mạc ấy, qua thời gian, vẫn như còn vẹn nguyên hơi thở của chiến trường – nơi lý tưởng cách mạng, tình đồng đội và khát vọng độc lập dân tộc hòa quyện trong từng trang giấy. Đây là những tư liệu quý giá, không chỉ với giới nghiên cứu lịch sử mà còn là nguồn cảm hứng sâu sắc cho thế hệ trẻ về lòng yêu nước, tinh thần trách nhiệm và ý chí kiên cường của cha ông.
“Ngôi nhà xưa yêu dấu” – nơi khởi nguồn ngọn lửa cách mạng
Điểm nhấn đặc biệt của sự kiện là buổi ra mắt cuốn bút ký lịch sử “Ngôi nhà xưa yêu dấu” của tác giả Dương Việt Tiến – con trai của ông Dương Quang Trị và bà Lưu Thị Hương. Cuốn sách do Trung tâm “Tác phẩm mới” tổ chức bản thảo, Nhà xuất bản Hội Nhà văn ấn hành, với 160 trang in chứa đựng nhiều tư liệu quý lần đầu được công bố.
Ngôi nhà số 8, ngõ 120 phố Vĩnh Tuy (nay là số 96 phố Nguyễn Văn Viên, Hà Nội) từng là nơi nhóm Văn hóa Cứu quốc hội họp, in ấn tài liệu cách mạng, trong đó có số báo Tiên Phong đầu tiên phục vụ Đại hội Quốc dân Tân Trào năm 1945. Đây cũng là nơi che giấu nhiều chiến sĩ cách mạng và trí thức yêu nước như Trần Quốc Hương, Nguyễn Huy Tưởng, Nguyễn Hữu Đang, Nguyễn Đình Thi...
Chính tại căn nhà này, ông Dương Quang Trị – một thợ điện tận tụy, sau này là cán bộ Đài phát sóng Bạch Mai – đã cùng những đồng đội âm thầm truyền dẫn bản “Tuyên ngôn Độc lập” của Chủ tịch Hồ Chí Minh tới đồng bào cả nước và quốc tế. Ông cũng là người truyền đi mệnh lệnh “Toàn quốc kháng chiến” vào đêm 19/12/1946.
Anh hùng LLVTND - Thiếu tướng Đào Trọng Hùng trao di ảnh "Mãi mãi tuổi 20" cho Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam.
Cuốn sách “Ngôi nhà xưa yêu dấu” không chỉ là hồi ức cá nhân mà còn là khúc tráng ca của một dòng họ, một địa chỉ đỏ giữa lòng Hà Nội. Qua đó, người đọc hiểu hơn về sự hình thành và vận hành của các cơ sở cách mạng trong lòng địch; sự hy sinh thầm lặng của những gia đình không tên, không tuổi trong lịch sử nhưng lại góp phần quyết định cho sự nghiệp giải phóng dân tộc.
“Ngôi nhà xưa yêu dấu” – theo đánh giá của nhiều độc giả – không chỉ đơn thuần là một tác phẩm ghi chép lịch sử gia đình, mà còn là biểu tượng sống động về một Hà Nội kiêu hãnh, nơi từng viên gạch, từng mái ngói thấm đẫm tinh thần yêu nước.
Lan tỏa giá trị truyền thống, khơi dậy tinh thần dân tộc
Tổ chức “Trái tim người lính” – với sự dẫn dắt tâm huyết của Đại tá, Nhà văn Đặng Vương Hưng – trong nhiều năm qua đã nỗ lực trở thành cầu nối giữa quá khứ và hiện tại. Những hoạt động như phục dựng di ảnh liệt sĩ, xuất bản nhật ký chiến trường, giới thiệu các cuốn sách bút ký lịch sử... không chỉ giúp lưu giữ ký ức mà còn tạo nên những sản phẩm văn hóa – tinh thần có giá trị, góp phần giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ.
Sự kiện lần này – nhân dịp hướng tới các ngày lễ lớn của đất nước – một lần nữa khẳng định vai trò của các tổ chức, cá nhân trong việc giữ gìn di sản tinh thần của dân tộc. Việc tri ân những người đã ngã xuống không chỉ là trách nhiệm của Nhà nước, mà cần sự chung tay của toàn xã hội – nhất là trong bối cảnh hiện nay, khi các giá trị truyền thống có nguy cơ bị lãng quên trước làn sóng hội nhập và hiện đại hóa.
Gia đình tác giả Dương Việt Tiến.
Thông điệp của chương trình không dừng lại ở việc tôn vinh các Anh hùng – Liệt sĩ, mà còn khơi dậy tình yêu Tổ quốc, khích lệ tinh thần sống đẹp, sống có trách nhiệm trong mỗi người dân Việt Nam hôm nay. Những bức di ảnh, những trang nhật ký, những mái nhà cũ… tất cả đều là minh chứng cho lòng trung thành với lý tưởng, niềm tin vào tương lai và sự bất tử của tinh thần dân tộc.
80 năm đã trôi qua kể từ mùa thu lịch sử 1945, đất nước đã đổi thay, nhân dân ta đã làm nên nhiều kỳ tích. Nhưng những trang sử oanh liệt ấy sẽ chỉ thực sự sống động nếu được gìn giữ, truyền lửa từ thế hệ này sang thế hệ khác. Sự kiện “Trái tim người lính” lần này – với những hoạt động cụ thể, giàu tính nhân văn – là minh chứng cho tinh thần “uống nước nhớ nguồn”, và là lời mời gọi thế hệ hôm nay hãy cùng nhau viết tiếp bản hùng ca dân tộc – không chỉ bằng máu và nước mắt như cha ông, mà bằng trách nhiệm, trí tuệ và lòng yêu nước trong thời bình.
Trong dòng chảy lịch sử của dân tộc, mỗi cá nhân, mỗi gia đình đều có thể góp một phần vào công cuộc bảo vệ và phát triển đất nước – bằng hành động nhỏ bé hôm nay nhưng mang ý nghĩa lớn lao cho ngày mai./.
